- εξουδετέρωση
- Η αντίδραση μεταξύ ενός οξέος και μιας βάσης. Η ε. ισχυρών οξέων και βάσεων, δηλαδή εκείνων που είναι σε πλήρη διάσταση, ανάγεται πρακτικά στην αντίδραση σχηματισμού μορίου ύδατος, εφόσον και το άλας που θα σχηματιστεί είναι σε πλήρη διάσταση. Το σχήμα της αντίδρασης δίνεται ως εξής:
Τα διαλυμένα οξέα δίνουν πράγματι ιόντα υδρογόνου και οι βάσεις ιόντα υδροξυλίου, τα οποία αντιδρούν μεταξύ τους για να δώσουν νερό, που πρακτικά δεν βρίσκεται σε διάσταση, και αυτό σημαίνει ότι με τον σχηματισμό του ελευθερώνει το διάλυμα είτε από τα ιόντα του υδρογόνου είτε από τα ιόντα του υδροξυλίου και το καθιστά έτσι ουδέτερο. Όταν το διάλυμα ενός οξέος αναμειχθεί με το διάλυμα μιας βάσης ή και αντίστροφα, τότε το pH τείνει προς την τιμή 7. Η υπόθεση ότι η ε. μεταξύ βάσεων και ισχυρών οξέων θα προκαλούσε πρακτικά τον σχηματισμό ενός μορίου ύδατος, επαληθεύτηκε και από τη μέτρηση των θερμοτήτων ε. Όταν ένα γραμμομόριο οξέος και ένα γραμμομόριο μιας βάσης αντιδρούν μεταξύ τους, τότε παράγεται μία σταθερή ποσότητα θερμότητας, που είναι ανεξάρτητη από αυτά. Εξάλλου, η θερμότητα ε. αντιστοιχεί ακριβώς προς την ποσότητα θερμότητας που θα χρειαζόταν να προσδοθεί σε μόριο νερού, για να πραγματοποιηθεί η διάστασή του σε ιόντα υδρογόνου και υδροξυλίου, δηλαδή, για να συντελεστεί το φαινόμενο που είναι αντίστροφο από εκείνο, το οποίο συντελείται κατά την πορεία της ε. με έκλυση θερμότητας. Οι αντιδράσεις ε. μπορούν να ελεγχθούν αν προσθέσουμε στο προς ε. διάλυμα ειδικές ουσίες, ικανές να δείξουν με τη μεταβολή της θερμότητας εάν ένα διάλυμα είναι όξινο, βασικό ή ουδέτερο. Μπορούμε να καταγράψουμε και καμπύλες που να δείχνουν την πορεία του φαινομένου ε. ενός συστήματος, με μέτρηση της ηλεκτρικής αγωγιμότητας που προκύπτει. Οι σχετικές μετρήσεις πραγματοποιούνται με ειδικά όργανα, τα αγωγιγόμετραpH-μετρα (πεχάμετρα).
* * *η1. η ματαίωση με επιτυχημένη αντενέργεια2. η προσθήκη σε διάλυμα οξέος ισοδύναμης ποσότητας μιας βάσης ή το αντίθετο.[ΕΤΥΜΟΛ. < εξουδετερώνω. Η λ., στον λόγιο τ., εξουδετέρωσις μαρτυρείται από το 1874 στον Ν. Γ. Κωτσάκη].
Dictionary of Greek. 2013.